بازیافت شیشه

 این روزها توجه تولیدکنندگان و کارخانه‌ها به صرفه‌جویی در مصرف منابع طبیعی و پایداری محیط‌زیست افزایش یافته است. یکی از راه‌های کمک به پایداری محیط‌زیست و درعین‌حال کاهش هزینه‌های تولید کارخانه‌ها، بازیافت شیشه است. بازیافت شیشه عبارت است از بازیابی محصولات شیشه‌ای قدیمی و ساخت محصولاتی جدید با استفاده از آن‌ها. برای آشنایی کامل با این فرایند، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

 بازیافت شیشه چیست

 به فرایند جمع‌آوری، دسته‌بندی و عمل‌آوری مجدد شیشه استفاده شده (مانند بطری‌ها)، با هدف ساخت محصولات جدید شیشه‌ای، بازیافت شیشه گفته می‌شود. ازآنجایی‌که می‌توان شیشه را به طور نامحدود ذوب و مجدداً استفاده نمود، بازیافت شیشه موجب ذخیره انرژی، کاهش تولید پسماند و ذخیره مواد خام می‌شود.

 لازم به ذکر است که در طی فرایند ذوب و بازیافت، شیشه خلوص و کیفیت خود را از دست نمی‌دهد. به همین علت، شیشه یک از پایدارترین متریال بسته‌بندی مواد در صنایع است. شیشه‌های بازیافت‌شده معمولاً برای ساخت بطری‌های شیشه‌ای، شیشه مربا، پشم‌شیشه و مصالح ساخت‌وساز استفاده می‌شود. بازیافت شیشه می‌تواند چالش‌هایی نیز داشته باشد. برای مثال، شیشه دارای ناخالصی یا شیشه‌های چندرنگ، می‌توانند فرایند بازیافت شیشه را محدود یا با چالش مواجه کنند. از طرف دیگر، شیشه سنگین است و هزینه جمع‌آوری و حمل‌ونقل را بالا می‌برد.

 مراحل کامل بازیافت شیشه

 بر خلاف برخی از مواد، شیشه این قابلیت را دارد که بدون ازدست‌دادن کیفیت خود، به طور نامحدود بازیافت شود. بازیافت شیشه مراحلی دارد که عبارت‌اند از:

• جمع‌آوری: شیشه‌های مصرف شده از سطل‌های مخصوص بازیافت، منازل و مراکز بازیافت جمع‌آوری می‌شوند.
• دسته‌بندی: شیشه‌ها به یک کارخانه بازیافت منتقل می‌شوند. در آنجا بر اساس رنگ‌هایشان دسته‌بندی شده و بخش‌های غیرشیشه‌ای آن‌ها (درب، برچسب و...) از آن‌ها جدا می‌شود.
• خرد کردن: در این مرحله، شیشه‌های جداسازی‌شده را به خرده‌شیشه تبدیل می‌کنند.
• ذوب و بازتولید: خرده‌شیشه‌ها با مواد اولیه تازه مانند ماسه، خاکستر و سنگ‌آهک ترکیب می‌شوند و در یک کوره در دمای 1500 درجه سانتی‌گراد ذوب می‌شوند. سپس شیشه مذاب به شکل بطری، شیشه مربا، پشم‌شیشه و سایر محصولات شیشه‌ای قالب‌گیری می‌شود.

 روش‌ های بازیافت شیشه در خانه

 بازیافت شیشه در خانه منجر به کاهش پسماند و حمایت از پایداری محیط‌زیست می‌شود. برخی از روش‌هایی که می‌توان در خانه شیشه‌ها را بازیافت یا مجدداً استفاده نمود را در این بخش برای شما آورده‌ایم.

• استفاده مجدد از بطری‌ها و شیشه‌ها: می‌توانید از شیشه‌های ترشی و مربا به‌عنوان جای ادویه یا ظرف نگهداری باقی‌مانده خوراکی‌ها استفاده کنید. بطری‌های شیشه‌ای را نیز می‌توان به‌عنوان گلدان یا شمعدان استفاده نمود.
• آپ‌سایکلینگ یا بِه‌یافت: بِه‌یافت نوعی بازیافت است که در آن بر روی ماده پسماند تغییراتی ایجاد می‌شود تا تبدیل به محصول جدید و باکیفیت‌تری شود. برای بِه‌یافت شیشه می‌توانید شیشه‌های بزرگ را تبدیل به تراریوم نمایید. همچنین می‌توانید بطری‌های شیشه‌ای را رنگ و تزیین نمایید و به‌عنوان شیء تزیینی از آن استفاده کنید.
• اهدا کردن: می‌توانید بطری‌ها و ظرف‌های شیشه‌ای خود را به مدارس یا هنرمندان اهدا نمایید.

 روشهای بازیافت شیشه در ایران

 بازیافت شیشه در ایران توسط ترکیبی از سیستم‌های رسمی و غیررسمی انجام می‌شود. به‌طورکلی روش‌های بازیافت شیشه در ایران در مطلب زیر آمده است:

• جمع‌آوری: از طریق سطل‌های بازیافت شهرداری، دریافت از درب منازل یا از طریق افراد زباله‌گرد.
• دسته‌بندی و فراوری: جداسازی شیشه‌ها بر اساس رنگ آن‌ها به‌صورت دستی، و فراوری مجدد شیشه‌ها در کارخانه‌های شیشه‌سازی انجام می‌گیرد.
• بازیافت صنعتی: کارخانه‌های شیشه‌سازی از خرده‌شیشه‌ها برای ساخت ظروف شیشه‌ای جدید و شیشه‌های مخصوص ساخت‌وساز استفاده می‌کنند.
• برنامه‌های دولتی و غیردولتی: شهرداری تهران گاهی کمپین‌های جداسازی پسماند برگزار می‌کند و گروه‌هایی غیردولتی مانند سازمان مدیریت پسماند ایران نیز به آگاه‌سازی و آموزش افراد در زمینه فواید بازیافت می‌پردازند.

 درآمد بازیافت شیشه در ایران

 در این بخش درآمد بازیافت شیشه در ایران را بر اساس روش‌های مختلف بازیافت شیشه بررسی می‌نماییم.

• درآمد بازیافت‌کنندگان غیررسمی (دست‌فروشان و زباله‌گردها): هر کیلوگرم شیشه خرد شده بین 1000 تا 3000 تومان (بر اساس رنگ و کیفیت) به واسطه‌ها فروخته می‌شود. یک زباله‌گرد ممکن است روزانه 50 تا 100 کیلوگرم شیشه جمع کند که درآمد ماهیانه‌ای حدود 1.5 الی 9 میلیون تومان می‌شود.
• درآمد مراکز رسمی بازیافت: شرکت‌های بازیافت، شیشه را به‌صورت عمده از جمع‌آورندگان خریده، پردازش نموده و به کارخانه‌های شیشه می‌فروشند. قیمت هر تن شیشه بازیافتی، بسته به کیفیت و رنگ، بین 4 تا 10 میلیون تومان متغیر است.
• درآمد کارخانه‌های شیشه‌سازی از بازیافت: استفاده از شیشه بازیافتی باعث کاهش مصرف انرژی و مواد خام می‌شود. هر تن شیشه نوی تولید شده با مواد خام، 10 الی 15 میلیون تومان هزینه دارد، درحالی‌که با شیشه بازیافتی، این هزینه 30 الی 40 درصد کمتر می‌شود.

 قیمت هر کیلو شیشه بازیافتی

 کیفیت شیشه، حجم خرید و موقعیت جغرافیایی بر قیمت شیشه بازیافتی مؤثر هستند. به عبارتی دیگر، وجود آلودگی (پلاستیک، فلز، سرامیک) قیمت را کاهش می‌دهد. خرید عمده نیز قیمت بهتری دارد. همچنین قیمت در شهرهای صنعتی (مانند تهران و اصفهان) ممکن است بالاتر باشد. به‌طورکلی، قیمت هر کیلو شیشه بازیافتی در ایران بسته به رنگ، بر اساس آمار تابستان 1403، به شرح زیر است:

• شیشه سفید/بی‌رنگ: کیلویی 1500 الی 3000 تومان.
• شیشه قهوه‌ای: کیلویی 1200 الی 2500 تومان.
• شیشه سبز: کیلویی 1000 الی 2000 تومان.
• شیشه آبی یا رنگ دیگر: کیلویی 800 الی 1500 تومان.

 اگر فروشنده شیشه بازیافتی هستید، توجه داشته باشید که شیشه‌ها را بر اساس رنگ جدا کنید تا قیمت بهتری دریافت نمایید. درب‌ها و برچسب‌ها را از شیشه جدا کنید و برای فروش عمده، مستقیماً با شرکت‌های بازیافتی تماس بگیرید.

 سود بازیافت شیشه

 سود حاصل از بازیافت شیشه در ایران بسته به جایگاه شخص در زنجیره ارزش (جمع‌آورنده، واسطه و کارگاه یا کارخانه بازیافت) متفاوت است. در اینجا به سود هر یک از افراد می‌پردازیم.

• سود جمع‌آورندگان خرد

 درآمد ماهانه: با جمع‌آوری روزانه 50 الی 100 کیلو شیشه، و قیمت میانگین کیلویی 1000 الی 2000 تومان، درآمد ماهانه 1.5 الی 3 میلیون تومان خواهد بود.

 سود خالص: پس از کسر هزینه حمل‌ونقل و نیروی کار، سود خالص برابر با 500,000 الی 1.5 میلیون تومان در ماه خواهد بود.

• سود شرکت‌های بازیافت (خریداران عمده)

 قیمت خرید از جمع‌آورندگان: کیلویی 1000 الی 2500 تومان

 قیمت فروش به کارخانه‌ها: کیلویی 3000 الی 6000 تومان (پس از تبدیل به خرده‌شیشه)

 حاشیه سود: برای بازیافت‌کنندگان رسمی، 30 الی 50 درصد.

• سود کارخانه‌های شیشه‌سازی

 صرفه‌جویی در هزینه‌ها: استفاده از 30-50% شیشه بازیافتی در تولید، 20-40% از هزینه‌های تولید را می‌کاهد.

 بازیافت شیشه مربا

 پیش از بازیافت شیشه مربا می‌توان آن را برای استفاده‌ای دیگر به کار برد. برای مثال از شیشه مربا می‌توان برای ذخیره مواد غذایی یا به‌عنوان لیوان استفاده نمود. اما بازیافت شیشه مربا و تبدیل آن به یک محصول شیشه‌ای جدید، شامل یک فرایند چندمرحله‌ای بوده که به شرح زیر است:

• شیشه مربا شسته می‌شود و درب آن جدا می‌شود.
• در مراکز بازیافت، شیشه‌ها بر اساس رنگ آن‌ها جدا می‌شوند.
• شیشه‌های مربا به ذرات کوچک شکسته و تبدیل به شیشه‌خرده می‌شوند.
• با استفاده از آهنربا و فیلترها، ذرات فلزی، کاغذی و پلاستیکی از شیشه‌خرده‌ها جدا می‌شود.
• خرده‌شیشه‌ها در کوره و در دمای 1500 درجه سانتی‌گراد ذوب می‌شوند.
• شیشه مذاب به شکل محصولات شیشه‌ای جدید قالب‌گیری می‌شود.

 کارخانه بازیافت شیشه در ایران

 کارخانه‌های بازیافت شیشه نقش مهمی در تبدیل پسماند شیشه‌ای به مواد قابل‌استفاده ایفا می‌کنند. با این کار، مصرف انرژی کاهش‌یافته و تولید پسماند به کمترین حد خود می‌رسد. شرکت شیشه تایم، به‌عنوان سازمانی دوستدار محیط‌زیست، همواره دغدغه تولید محصولاتی پایدار و سازگار با محیط‌زیست را داشته است.

 این شرکت ضمن تولید محصولاتی که ایمنی ساختمان‌ها را تضمین می‌نماید، به حداقل رساندن مصرف منابع طبیعی را رسالت خود می‌داند. به همین جهت، شیشه تایم با بازگرداندن مواد مصرفی قدیمی به چرخه تولید در راستای تحقق این امر می‌کوشد.

 جمع‌بندی

 در این مقاله ابتدا بازیافت شیشه را تعریف کرده و سپس مراحل گام‌به‌گام آن را بررسی نمودیم. متوجه شدیم که بازیافت شیشه علاوه بر اینکه عملی حمایتگرانه برای محیط‌زیست است، می‌تواند درآمدزا نیز باشد. به همین جهت، در بخش‌هایی از مقاله به میزان درآمد و سود حاصل از بازیافت شیشه برای افراد مختلف پرداختیم. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد.